hersenen

Tot voor kort was men de stelling toegedaan dat hersenen langzamerhand in de loop van iemand zijn leven een degeneratie ondergaan. Men dacht dat het niet mogelijk was nieuwe hersencellen aan te maken. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat onze hersenen wel degelijk gedurende ons hele leven kunnen veranderen. Het is dus altijd mogelijk dat er nieuwe hersencellen (neuronen) gevormd worden, evenals de uitlopers daarvan, de dendrieten, die samen weer nieuwe synapsen vormen. Een synaps is een contactplaats tussen twee neuronen, waar de overdracht van zenuwimpulsen plaats heeft.

Stelt u zich voor dat u in een nog onbetreden natuurgebied terecht komt zonder paden. U komt hier graag en loopt door het hoge gras. De volgende dag ziet men nog nauwelijks dat u daar gelopen heeft, maar doet u dit dagelijks, en steeds langs dezelfde weg, dan vormt zich een nieuw gevormd zichtbaar pad. Ook loopt u steeds sneller over dit pad, en komt op het mooie plekje dat u als eerste had gevonden.

Zo kunnen er dus ook nieuwe netwerken worden gevormd in de hersenen, die steeds effectiever worden, naarmate ze meer worden gebruikt. Bovendien vormen zich dus ook nog de verbindingsplaatsen tussen de zenuwcellen. Wat we in het leven beleven, en wat we doen, maakt dat de netwerken en de verbindingsplaatsen in de hersenen toenemen. Kortom, de hersenen zijn dus vormbaar, al naar gelang wat we meemaken en doen in het leven. Dit leerproces begint al in het moederlichaam en het speelt een belangrijke rol in de neurobiologische, emotionele en intellectuele ontwikkeling van een kind. Verschillen in mensen zijn dus o.a. ook het resultaat van diverse leerprocessen die men heeft ondergaan. Telkens als we iets nieuws leren, lopen de signalen tussen de zenuwcellen anders.

Positieve gevoelens zoals vreugde en plezier (lachen) zetelen in de linker voorhersenen. Men is optimistisch en heeft zelfvertrouwen. Dit in tegenstelling tot de rechter voorhersenen, die angst en verdriet veroorzaken als deze kant meer overheerst. Als de rechter voorhersenen dus sterker werken, dan heeft men zijn emoties minder onder controle. Mensen zijn dan vaak introvert, pessimistisch, wantrouwend en gevoelig voor depressies en ongelukkig zijn.

Bij een depressie is de linker frontaalactivatie dus minder, en rechts overheerst. Wat kan men hier tegen doen ? Door ons denken kunnen we dus de ontwikkeling van onze hersenstructuur in de ene of de andere richting vormen. Deze vorming is wel afhankelijk van de regelmaat en intensiteit waarmee we de gedachten denken. Hoe vaker men dit herhaalt, des te sneller komt men in een positief of negatief gevoel terecht. Studies hebben uitgewezen dat woedeaanvallen de woede nog versterken en tranen de depressie. Hoewel men zijn gevoelens niet hoeft te verdringen, kan men zichzelf de vraag stellen: "Is dit werkelijk zo'n ramp?" Dit kan men oefenen en vervolgens gaat men over tot de orde van de dag, leest een goed boek of luistert naar mooie muziek. Deze prettige activiteiten stimuleren de aanmaak van dopaminen en daardoor verbetert ons humeur.

Uit onderzoek is gebleken dat meditatie de linker hersenhelft in zijn activiteit versterkt, gedurende de meditatie zelf. En op de lange duur, bij herhaald mediteren verandert de hersenstructuur.

Er bestaan ook invloeden die onze hersenen verzwakken, waardoor zelfs hersencellen afsterven. Denk hierbij aan chronische stress. Acute stress is in feite een zinvolle aanpassing, als er bijvoorbeeld gevaar dreigt. Men heeft meer energie, hart en bloedsomloop werken sneller, men presteert meer. Vertering, groei, voortplanting en het immuunsysteem worden afgeremd.

Als deze acute stress uiteindelijk een chronische toestand wordt en men voortdurend belast is, dan krijgt men last van vermoeidheid, spierzwakte, verhoogde bloeddruk, concentratiestoornissen en uiteindelijk zullen zenuwcellen afsterven.

Afsterven van zenuwcellen vindt ook plaats bij neurodegeneratieve ziekten, zoals o.a. de ziekte van Alzheimer, Parkinson, Huntington, waarbij bepaalde celgroepen vroegtijdig verouderen of afsterven met alle gevolgen vandien. Hoewel alles niet altijd zo eenvoudig te verklaren is, is chronische stress voor niemand goed !